Konferencja Hevelius 2011 – Sesja 5 – Huib Zuidervaart
Temat: Jacob Ouseel (Oiselius, 1631-1686) – holenderski wszechstronny uczony, kolekcjoner książek i entuzjasta astronomii.
Polihistor Jacobus Oiselius (w j. holenderskim: Ouseel) jest raczej nieznanym holenderskim korespondentem Heweliusza. Urodzony w Gdańsku w rodzinie holenderskiej, kształcił się w tradycji filologicznej na uniwersytecie w Lejdzie. Po przepracowaniu kilku lat jako prawnik został w 1667 roku profesorem prawa na uniwersytecie w Groningen; w latach 1680-1681 pełnił tam funkcję rektora. Ouseel pozostawił olbrzymią prywatną bibliotekę, zawierającą blisko 12 tysięcy tomów. Był jednak również posiadaczem 43 instrumentów, głównie astronomicznych: teleskopów, mikroskopów i innych przyrządów optycznych, łącznie z aparatem do szlifowania i polerowania soczewek do teleskopów. Kolekcja teleskopów Ouseela jest największą z zajestrowanych w holenderskich aukcyjnych katalogach sprzedaży, licząc od XVII wieku.
Co sprawiło, że tak imponujący zbiór przyrządów optycznych został zgromadzony przez niemal nieznanego profesora prawa na jednym z mniej znanych uniwersytetów na peryferiach Republiki Holenderskiej? Dlaczego ten samotnie żyjący prawnik przejawiał tak głębokie zainteresowanie teleskopami? Wystąpienie to przyniesie odpowiedzi na te pytania, przedstawiając życie oraz zainteresowania naukowe Ouseela i prezentując go jako przedstawiciela liczniejszej grupy obywateli siedemnastowiecznej Holandii, w której wciąż „stary” humanistyczno-filologiczny świat wiedzy silnie splatał się z rozwijającą się nową filozofią nauk przyrodniczych.
materiał w języku angielskim
, czas trwania: 29:03
Huib Zuidervaart (Huygens ING – Royal Netherlands Academy of Arts and Sciences):
Jacob Ouseel (Oiselius, 1631-1686): A Versatile Scholar, Book Collector and Astronomical Enthusiast in the Netherlands
The polyhistor Jacobus Oiselius (or in Dutch ‘Ouseel’) is a rather unknown Dutch correspondent of Hevelius. Bom in Dantzig from Dutch parents, he was educated in the philological tradition of Leiden University. Having served a few years as a lawyer, he became a Professor of Law at Groningen University in 1667, serving in the years 1680-1681 as its Rector Magnificus. At the time of his death in 1686 Ouseel left an enormous private library of almost 12,000 volumes. But he also possessed 43 – mostly astronomical -telescopes, microscopes, and other optical equipment, including tools necessary for the grinding and polishing of telescope lenses. Ouseel’s collection of telescopes was the largest recorded in any Dutch auction sale catalogue dating from the seventeenth century.
What had led to the circumstance that such an impressive collection of optical equipment had been collected by an almost unknown Professor of Law in one of the lesser known universities on the outskirts of the Dutch Republic? Why did this solitary living lawyer evidently have such a profound interest in telescopy? In our presentation we will give the answers, by investigating the life and scholarly interests of Ouseel, and present him as indicative of a much broader movement in seventeenth century Dutch society, in which there was still a close intertwinement between the ‘old’ humanist, a philological word of learning, and the emerging new philosophy of the natural sciences.
