Konferencja Hevelius 2011 – Sesja 3 – Frank Verbunt

Temat: Katalog gwiazd Jana Heweliusza. 

Katalog Jana Heweliusza, zawierający położenia i jasności 1564 obiektów, został wydany przez Elżbietę Koopman, wdowę po nim, w 1690 roku. Wraz z R. H. van Gentem („Astronomy & Astrophysics” 516, 2010, s. A29.1-A.22) przygotowaliśmy komputerową wersję katalogu i krótko przedyskutowaliśmy jego dokładność, odnosząc go do współczesnych danych zawartych w katalogu Hipparcos. Wyniki tej analizy pokrywają się w zasadzie z rezultatami wcześniejszych badań (P. Rybka, Katalog gwiazdowy Heweliusza, Wrocław 1984), ale jakość katalogu Hipparcos umożliwiła dokonanie pewnych uściśleń.
Jasności podane przez Heweliusza dobrze odpowiadają współczesnym wartościom. Typowy błąd pomiaru pozycji gwiazdy w długości i szerokości ekliptycznej wynosi 2’ i jest zbliżony do błędu u Tychona Brahego, występuje jednak więcej błędów większych od 5” niż wynikałoby to z rozkładu Gaussa. Dokładność pomiarów pozycyjnych maleje wolno z jasnością. Ułamek gwiazd z błędem pomiaru pozycji większym niż 1° wynosi 1,5% i jest mniejszy niż 5% w katalogu gwiazdowym Brahego. Przedyskutowane też zostały pewne osobliwe podobieństwa i różnice między położeniami gwiazd u Heweliusza i Brahego.

materiał w języku angielskim, czas trwania: 27:01

 Frank Verbunt (Utrecht University):

The Star Catalogue of Johannes Hevelius

The catalogue by Johannes Hevelius with the positions and magnitudes of 1564 entries was published by his wife Elisabeth Koopman in 1690. We have made a machine-readable version of the catalogue, and briefly discuss its accuracy on the basis of comparison with data from the modern Hipparcos Catalogue. Our results agree in general with an earlier analysis by Rybka (1984), but the quality of the Hipparcos Catalogue allows us to make some improvements. The magnitudes given by Hevelius correlate well with modem values. The typical accuracy of his position measurements is 2 arcmin for longitudes and latitudes, similar to that of Brahe, but with more errors larger than 5 arcmin than expected for a Gaussian distribution. The position accuracy decreases slowly with magnitude. The fraction of stars with position errors larger than a degree is 1.5 %, rather smaller than the fraction of 5 % in the star catalogue of Brahe. We discuss some peculiar similarities and some peculiar differences between star positions of Hevelius and Brahe.