XCVI Kawiarnia Naukowa – 29.09.2016

96 Kawiarnia Naukowa Bałtyckiego Festiwalu Nauki.

prof. dr hab. inż. Maciej Bagiński (Politechnika Gdańska): Wyzwania współczesnej chemoterapii – czy możemy wygrać walkę z rakiem.

Zapowiedź relacji:

Aby z czymś walczyć, a tym bardziej wygrać trzeba poznać tego „wroga”. Niestety procesy nowotworzenia czyli transformacji zdrowych komórek naszego organizmu w komórki nowotworowe tylko częściowo zostały poznane. Zatem walka z nowotworem i z jego nawrotami czy też przerzutami jest obecnie nadal bardzo trudna. Przy czym mam na myśli tutaj walkę za pomocą chemoterapeutyków. Aby leki przeciwnowotworowe były skuteczne i nietoksyczne muszą one działać na tak zwane cele molekularne w komórce nowotworowej, które najlepiej nie istnieją w komórce normalnej albo ich znaczenie dla funkcjonowania komórki normalnej nie jest znaczące, przynajmniej w okresie przyjmowania chemoterapeutyku. Zatem jednym z wyzwań współczesnej chemoterapii jest poznawanie różnic na poziomie molekularnym pomiędzy zdrowymi i nowotworowymi komórkami by znajdować nowe cele molekularne dla leków. Kolejnym wyzwaniem jest projektowanie tych nowych leków realizujące te cele. Obecnie bardzo często to projektowanie odbywa się z wykorzystaniem metod modelowania molekularnego (komputerowe wspomaganie projektowania leków). Kolejnym wyzwaniem już w ramach tego projektowania jest uzyskanie takich związków czynnych, na które komórki nowotworowe nie będą się uodparniać. Problem bowiem oporności na leki przeciwnowotworowe jest poważny i często w znaczący sposób ogranicza w klinikach możliwości leczenia pacjentów. Jeszcze innym problemem i wyzwaniem w chemoterapii przeciwnowotworowej są nawroty i przerzuty nowotworów. Zatem leki przeciwnowotworowe powinny posiadać zdolność do zabijania wszystkich komórek nowotworowych, aby nie dochodziło do wznowienia nowotworu po zaprzestaniu chemoterapii. Niestety tak nie jest, gdyż istnieją tak zwane pierwotne komórki nowotworowe, które rozmnażają się bardzo wolno (rzadko dzielą się) i nie są wrażliwe na wiele leków działających na szybko dzielące się komórki nowotworowe stanowiące podstawę masy nowotworu. Co do przerzutów, to za przerzuty nowotworów odpowiedzialne są transformacje komórek nowotworowych do takich form, które mogą migrować. Proces ten jest stosunkowo mało poznany na poziomie molekularnym i komórkowym, ale i w tym obszarze próbuje się znaleźć nowe cele molekularne do wykorzystania w chemoterapii. W swoim wystąpieniu odniosę się również do projektu, którego jestem kierownikiem (kierownik konsorcjum), a który poświęcony jest wykorzystaniu nowych celów molekularnych w obszarach telomerowych chromosomów dla opracowywania nowych leków przeciwnowotworowych.

Skrót relacji:

długość materiału: 14:38

Profesor Maciej Bagiński pracuje na Wydziale Chemicznym Politechniki Gdańskiej (PG). Jest szefem grupy Chemoterapii Molekularnej w Katedrze Technologii Leków i Biochemii. Obronił doktorat w dziedzinie chemii na Politechnice Gdańskiej w 1995 roku (grupa prof. E. Borowskiego). Otrzymał stopień doktora habilitowanego w 2007 roku z biofizyki w Instytucie Biochemii i Biofizyki Polskiej Akademii Nauk w Warszawie. Stanowisko profesora nadzwyczajnego na PG otrzymał w 2010 r. a tytuł profesora w dziedzinie chemii w 2016 r. Odbył roczny staż podyplomowy w zakresie chemii teoretycznej na Uniwersytecie Warszawskim oraz kilkunastomiesięczne staże w zakresie chemii medycznej na Uniwersytecie w Ankonie i Uniwersytecie Camerino we Włoszech. Roczny staż podoktorski jako stypendysta Fulbrighta odbył na Uniwersytecie Kalifornijskim w San Diego, USA (grupa prof. J. A. McCammon’a).

Prof. Bagiński otrzymał w 2003 r. Międzynarodową Nagrodę Europy za badania nad tworzeniem kanałów przez antybiotyk amfoterycynę B z niemieckiej Fundacji Rottendorf. Współpracuje lub współpracował naukowo z grupami badawczymi z USA, Francji i Włoch. Jego badania koncentrowały się głównie na badaniu molekularnego mechanizmu działania antybiotyków przeciwgrzybowych z grupy makrolidów polienowych, a także innych aktywnych błonowo związków biologicznie czynnych.

Obecnie jego zainteresowania obejmują również oddziaływania ligandów i białek z DNA, w szczególności w odniesieniu do systemów telomerowych. Badania te mają związek z poszukiwaniem nowych celów molekularnych i nowych leków w chemoterapii przeciwnowotworowej. W swojej działalności naukowej używa interdyscyplinarnych podejść, w szczególności korzysta z metod chemii obliczeniowej i najnowocześniejszych metod modelowania molekularnego. Jego dorobek naukowy obejmuje ponad 40 publikacji, które ukazały się w prestiżowych czasopismach i ponad 60 doniesień konferencyjnych. W latach 2009-2015 był szefem Programu InterPhD rozwoju interdyscyplinarnych studiów doktoranckich na Politechnice Gdańskiej.

Od nowego roku akademickiego 2016/2017 obejmuje stanowisko kierownika Studium Doktoranckiego na Wydziale Chemicznym PG. Jego działalność międzynarodowa obejmuje m.in. ocenę projektów badawczych w Komisji Europejskiej, Hiszpanii, Portugalii, Czechach i Łotwie oraz pełnienie funkcji recenzenta w wielu prestiżowych czasopismach. Jest też członkiem międzynarodowej sieci studiów doktoranckich w dziedzinie farmakoinformatyki EUROPIN zrzeszającej siedem uniwersytetów europejskich. W 2016 roku jako lider konsorcjum otrzymał z Narodowego Centrum Badań i Rozwoju w Warszawie projekt STRATEGMED (19.5 mln zł) na badania nad nowymi lekami przeciwnowotworowymi zaburzającymi funkcje telomerów.

Kawaler, ale lubiący dobre towarzystwo przyjaciół, któremu nic co ludzkie nie jest obce. Jeżeli chodzi o hobby to w młodości wiele, od wędkarstwa, zbierania znaczków, szachy, modelarstwo kolejowe aż po grę na akordeonie. Obecnie, ze względu bardziej na brak czasu i dojrzałość: poznawanie kultury europejskiej, dobra kuchnia w wersji biernej jak i czynnej i enologia. Ulubione potrawy: to tagliatelle z tuńczykiem i cykoria po ardeńsku. Ulubione wino: Rosso Conero, Włochy.

Pełna relacja:

długość materiału: 86:36

______________________________________

Do Kawiarni Naukowej zapraszamy w każdy ostatni czwartek miesiąca , o godz. 18:00 do Hotelu Rezydent w Sopocie, Plac Konstytucji 3 Maja 3.

Wstęp do Kawiarni Naukowej jest wolny.