Konferencja Hevelius 2011 – Sesja 1 – Robert A. Hatch

Heweliusz 2011 logoTemat: Europa Heweliusza: astronomia, społeczeństwo i republika listów. 

Jan Heweliusz, w pełni zasługujący na tytuł kolejnego „księcia astronomów”, uczynił z Gdańska ośrodek badań astronomicznych i – tak jak Tycho Brahe (1546-1601) przed nim – zbudował „naukową machinę” do zdobywania wiedzy o ciałach niebieskich. Powszechnie znany, Heweliusz obmyśliwał i konstruował swoje instrumenty; prowadził obserwacje i tworzył tabele, mapy oraz efemerydy; wreszcie, swoje wyniki drukował we własnej drukami. Często jednak umyka naszej uwadze krytyczne ogniwo w tym łańcuchu wiodącym od obserwacji do publikacji. Postaram się wykazać, że najważniejszym elementem całego tego przedsięwzięcia była sieć korespondencji Heweliusza. Może przy tym dziwić, że korespondencja Heweliusza wciąż nie doczekała się szczegółowych badań i odpowiedniego umiejscowienia na tle republiki listów. Celem tego wystąpienia jest ukazanie spójnego obrazu sieci korespondencji Heweliusza. Zarysowując ten nowy obszar, spróbuję pokazać, jak ta sieć ewoluowała w czasie i przestrzeni oraz, co istotne, w jaki sposób łączyła się z innymi sieciami. Stawiam tezę, że wymiana wiedzy – w sieciach Boulliau, Heweliusza, Huygensa, Leopolda i innych – dała asumpt do powstania nowego rodzaju społeczności, która przeobraziła republikę listów. Astronomia (odmiennie niż botanika, chemia czy fizyka) wprowadziła do praktykowanego sposobu wymiany wiedzy zasadnicze zmiany, dawała bowiem wprawdzie niczym nieograniczony dostęp do tańca ciał niebieskich, ustalała jednak także porządek dzienny, napędzała zegary i wymagała służy czasu obejmującej wielkie odległości. Europa Heweliusza stanowi znamienny przykład tego, jak nowa nauka i odręcznie skreślony list wspólnie stworzyli nowy rodzaj społeczności, która na zawsze przekształciła republikę listów.


materiał w języku angielskimJęzyk angielski, czas trwania: 29:48

 Robert A. Hatch (University of Florida, USA):

Hevelius’s Europe: Astronomy, Community & the Republic of Letters

As rightful heir to the title „Prince of Astronomers”, Johannes Hevelius (1611 — 1687) established Danzig as a center of astronomical research, and indeed – like Tycho Brahe (1546-1601) before him – Hevelius created a “research machine” for producing knowledge about the heavens. Well known, Hevelius designed, supervised, and constructed his own instruments; he made his own observations, tables, charts, and ephemerides; and famously, Hevelius published his results on his own printing press. But a critical link in this chain of production – from observation to publication – has been largely overlooked. In this paper I argue that Hevelius’s correspondence network was central to the entire enterprise. Surprisingly, Hevelius’s network has not been studied in detail or situated more broadly in the Republic of Letters. The purpose of this presentation is to provide a coherent “Big Picture” of Hevelius’s correspondence network. Charting new territory, I aim to show how his network evolved over space and time, and importantly, how it interconnected with other networks. My thesis is that the exchange of knowledge – in the networks of Boulliau, Hevelius, Huygens, Leopoldo, and others – gave rise to a new kind of community that transformed the Republic of Letters. Here I show that astronomy (unlike botany, chemistry, or physics) prompted critical changes in exchange practices – indeed, while astronomy granted free access to the Celestial Dance, it also set the agenda, drove the clock, and insisted on timely communication across large distances. In the end, Hevelius’s Europe provides a telling example of how the New Science and the handwritten letter joined hands to create a new kind of community that forever redefined the Republic of Letters.